Co to jest narkolepsja
Nie jest to choroba powszechna. Zwiększoną częstotliwość występowania tego zaburzenia zaobserwowano m.in. w Stanach Zjednoczonych, są jednak kraje, w których takie przypadki są sporadyczne. Na tą przypadłość cierpią zarówno kobiety jak i mężczyźni.
W jaki sposób diagnozowana jest ta choroba? W tym celu przy pomocy czujników monitorowany jest sen pacjenta w ciągu dnia i nocy ( rejestrowana jest długość i ilość drzemek, długości poszczególnych faz snu- przeważnie pacjent zasypia od razu fazą snu REM). Choć w Polsce nie stosuje się tej metody, szybka diagnoza i właściwie bezbłędna, możliwa jest poprzez pobranie płynu rdzeniowo - mózgowego i zbadanie poziomy hipokretyny.
Narkolepsja co to
Nie do końca udało się określić, jakie mogą być przyczyny występowanie tego zaburzenia. Naukowcy przypuszczają, że ma to związek z zaburzoną produkcją białka o nazwie hipokretyna. Jest ono odpowiedzialne za regulację poszczególnych faz snu. Jego niedobór, spowodowany zniszczeniem produkujących go komórek nerwowych (neuronów) powoduje, że w organizmie dochodzi do zaburzeń snu właśnie pod taką postacią jak narkolepsja. Komórki są niszczone w wyniku choroby autoimmunologicznej. Organizm niszczy własne komórki produkując przeciwciała pod wpływem czynnika infekcyjnego (przeważnie jest to wirus, stres ). Pamiętajmy jednak, że nadal jest to tylko hipoteza, nie udokumentowana przez żadne środowisko medyczne.
Obecnie prowadzone są szeroko zakrojone badania, obejmujące mechanizmy autoimmunologiczne, neuroprzekaźnikowe i genetyczne w przebiegu narkolepsji. Sprawdzane są również czynniki mające wpływ na rozwinięcie objawów narkolepsji takie jak: zmiany hormonalne, zażywanie narkotyków, niektórych leków, stres, urazy fizyczne, zakażenia wirusowe i bakteryjne, choroby, nagłe zmiany rytmu sen-czuwanie.
Narkolepsja objawy
Występują cztery podstawowe objawy narkolepsji, tak zwana tetrada objawów. Należą do nich:
- senność narkoleptyczna - objawiająca się atakami snu, których nie da się przezwyciężyć, a także nadmierną sennością w ciągu dnia. Zasnąć można nawet w trakcie wykonywania absorbujących, interesujących czynności jak rozmowa, spacer, prowadzenie samochodu. Przypadłość może więc stanowić dla osoby chorej zagrożenie i być niebezpieczna również dla otoczenia. Sen jest na szczęście dość krótki i płytki i nie ma problemów z wybudzeniem osoby chorej.
- katapleksja – to nagłe, chwilowe zwiotczenie mięśni, przy zachowaniu pełnej świadomości. Występuje z różną częstotliwością, a wywołane może być silnymi emocjami (gniewem, strachem lub śmiechem). Objawy są różnorodne. Może dotyczyć zwiotczenia tylko mięśni karku, skutkującym opadnięciem głowy, lub mięśni szczękowo-żuchwowych powodując niewyraźną mowę. Może również zakończyć się upadkiem na ziemię. Czas trwania napadu to kilka minut do pół godziny.
- paraliż przysenny, występujący podczas zasypiania lub wybudzania się, czyli w czasie gdy mózg znajduje się pomiędzy stanem snu a stanem czuwania. Obejmuje takie objawy jak chwilowe porażenie mięśni, skutkujące niemożnością poruszenia się.
- omamy i halucynacje przysenne – bardzo realistyczne, często budzące lęk marzenia senne. Ich występowanie wiąże się z tym, że chorzy na narkolepsję zasypiając nie przechodzą przez etap fazy nREM, czyli fazy snu głębokiego lecz od razu znajdują się w fazie REM. Chory może mieć zarówno omamy wzrokowe jak i słuchowe.
Pamiętajmy, że wymienione powyżej objawy mogą współistnieć z innymi. Są to na przykład automatyzmy, czyli proste, rutynowe czynności wykonywane w niekontrolowany sposób, zupełnie nieświadomie. Chory po przebudzeniu często nie pamięta zajścia. Dodatkowo jako objaw może występować upośledzenie snu nocnego, co wydaje się rzeczą zupełnie niezrozumiałą. Występują częste wybudzenia, sen jest przerywany.
Inne dolegliwości na jakie skarżą się pacjenci to przewlekłe zmęczenie, niska energia, stany depresyjne, zaburzenia ostrości widzenia czy osłabienie siły rąk i nóg. Z powodu nasilających się problemów chory może mieć problem z nadużywaniem alkoholu.
Choroba może mieć różne stopnie nasilenia:
- słabe natężenie ( charakteryzujące się niewielką sennością w ciągu dnia oraz rzadziej niż raz w tygodniu występującymi napadami katapleksji)
- średnie natężenie ( senność występuje przez większość czasu a ataki katapleksji występują rzadziej niż raz dziennie)
- silne natężenie ( objawia się bardzo silną potrzebą snu w ciągu dnia, a także częściej niż raz dziennie występującymi napadami katapleksji)
Narkolepsja leczenie
Nie istnieje jeszcze lek, który pozbawi nas kłopotliwego zaburzenia jakim jest narkolepsja. Leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów. Stosowane są leki stymulujące ośrodkowy układ nerwowy, które pobudzają pacjenta i pomagają mu walczyć z nadmierną sennością. Do walki z objawami takimi jak katapleksja czy porażenie przysenne stosuje się takie leki jak imipramina czy klomipramina czyli leki antydepresyjne. Zalecane są również niefarmakologiczne środki przeciw narkolepsji jak: regularny wysiłek fizyczny, dodatkowe, krótkie 15 min drzemki w ciągu dnia, a także utrzymywanie regularnego rytmu dobowego ( chodzenie spać i wstawanie o tej samej, regularnej porze).
Również wygodny i dobrze dobrany materac przyczyni się do bardziej komfortowego wypoczynku i pełniejszej regeneracji organizmu. W zależności od tego czy wybierzemy materac miękki czy materac twardy, będą się one różnić poszczególnymi warstwami. Do wyboru mamy materac piankowy, materac lateksowy, materac z trawy morskiej, materac kokosowy i wiele innych.
Narkolepsja istotnie wpływa na życie. U dzieci może zakłócać uczenie się, z powodu osłabionej koncentracji i uwagi. Przemęczenie może powodować kłopoty z pamięcią. Im szybciej choroba zostanie zdiagnozowana tym skuteczniej uda się ograniczyć jej wpływ na życie dziecka, ochroni je przed obniżeniem samooceny oraz pomoże w nabraniu odpowiednich nawyków uczenia się.
Również osoby dorosłe odczuwają liczne, negatywne skutki choroby. Może bowiem powodować wiele daleko idących konsekwencji zarówno społecznych jak i ekonomicznych. Napady katapleksji czy snu w miejscach publicznych powodują ogromny dyskomfort psychiczny, są krępujące. Katapleksja ogranicza aktywność fizyczną a unikanie emocji, będących bodźcem do ataku powoduje wycofanie się z kontaktów międzyludzkich. Chorzy są często uzależnieni od osób trzecich lub transportu publicznego z powodu niezdolności do prowadzenia samochodu. Brak możliwości podjęcia pracy powoduje utratę niezależności finansowej, często powoduje kłopoty finansowe. Dlatego narkolepsja jest powodem występowania obniżonego nastroju a nawet objawów depresyjnych. Bardzo ważne jest wówczas wsparcie rodziny i przyjaciół czy pozostawanie pod opieką lekarza specjalisty.
Narkolepsja co to
Narkolepsja to choroba, którą powinno się szybko zdiagnozować, gdyż jej objawy bardzo utrudniają życie i narażają chorego niejednokrotnie na wysokie koszty. Szybkie ustalenie rozpoznania powinno być regułą. Dzięki skutecznym lekom poziom życia chorego ulegnie wyraźnej poprawie.
Zobacz też nasze inne artykuły:
- Fazy snu (REM i nREM) - opis faz, zaburzenia snu
- Bezsenność w ciąży - z czego wynika? Jak sobie poradzić?
- Bezsenność - jak z nią walczyć? Problemy ze snem
